Topraklama elektronik aletleri kullanırken, olası bir kaçak durumunda kaçağın toprağa verilmesi durumudur. Bu yüzden oldukça önemli bir konu olduğunu ve üzerinde durulması gerektiği söylenebilir.
Topraklama yapabilmeniz için bazı malzemeler gerekmektedir. Binalarda topraklama nasıl yapılır? Sorusuna böyle cevap bulabiliriz. Öncelikle topraklamaya başlamadan önce şalter kontrolü yapmanızda fayda vardır. Elektrikle uğraşırken bunu yapmanız can güvenliğiniz için önemli ve tabii aynı zamanda kontrol kalemi de bulunmalı. Geriye kalan ise hangi yöntemi seçeceğinizdir çünkü topraklama yapmak için çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemleri kullanarak binanız için kolayca topraklama yapabilirsiniz. Öncelikle en çok kullanılan yöntem olan çubuk elektrotu yöntemini ele alabiliriz.
En çok uygulanan ve en koy yöntemlerden birisi olduğu için birçok kişi topraklama çubuğu ile topraklama nasıl yapılır? Diye merak eder. Bu sorunun cevabına, iletken iki çubuğu toprağa gömmek olarak cevaplayabiliriz. Çubuk seçiminizi yaparken çubuğun boyuna dikkat etmelisiniz. 12.5 ile 40 mm arası değişen rakamlarda çubuklar almalısınız ve 2-3 adet çubuk kullanabilirsiniz.
Öncelikle binaya bir hat çekmelisiniz ve çekeceğiniz hat için kabloyu bakır malzemeye bağlayacaksınız. Bu bağladığınız kablo binaya çekilecek hat olmaktadır. Sonrasındaysa toprakta uygun bir alan açmalısınız ve bu uygun alana aldığınız, uygun ölçüdeki çubukları yerleştireceksiniz. Aralarındaki mesafe ise birer metrelik olmalıdır. Açacağınız çukurların derinliği içinse ortalama 2 metre bir derinlikten bahsedebiliriz. Ardından çukuru açtığınız derinliğin üstüne yarım metre çıkana kadar betonite ve gem tozu karışımı ekleyeceksiniz. Geriye kalan kısmı ise toprakla kapatabilirsiniz. Son olaraksa artık binadaki topraklama hattıyla kabloyu birleştirmeniz gerekmektedir. Eğer binanızda topraklama hattı yoksa hattı evinize kadar götürmelisiniz. Böylece topraklama işlemini tamamlayabilirsiniz.
Ayrıca topraklama yaparken şalterlerin inik olması gerektiğine, kontrol kalemi bulundurmanız gerektiğine tekrardan değinelim. Bunların yanında ekstra olarak kauçuk eldiven bulundurmak da can sağlığınızı güvenceye almak için önemlidir.
En bilindik ve yaygın olan çubuklar ile topraklama yöntemidir. Bu yöntemin dışındaysa farklı yöntemler sayabiliriz ve eğer isterseniz onlarla da topraklama yapabilirsiniz.
Topraklama Yapmak İçin Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Topraklama yapabilmek için bazı yöntemler vardır ve bunları kullanarak binanızda topraklamayı gerçekleştirebilirsiniz. Bina için topraklama nasıl yapılır sorusuna cevap olarak çubuk elektrotlar yöntemi hariç aşağıdaki yöntemleri sayabiliriz:
1-) Levha Elektrodu yöntemiyle topraklama yapmak. Bu yöntemde çubuk elektrot yerine levha kullanılmaktadır. Kullanacağınız levhanın ölçüsü 1.5 mm ve bakır olabilir. Aynı zamanda galvanizli levha kullanarak da yapabilirsiniz. İki levha türünde ölçüler değişmektedir eğer galvanizli levha kullanırsanız buna uygun ölçüye göre almalısınız. Bununla birlikte bu yöntemle topraklama yaparken levhanın yüzey kısmına değen toprağın elenmiş toprak olmasına dikkat edin. Toprağın içerisinde kumun ve taşın olmaması oldukça önemlidir, bunlara dikkat ederek işleminizi yapabilirsiniz.
2-) Yeraltı su borusu kullanarak topraklama yapma yöntemi. Bu yöntemde yeraltına koyacağınız borular sonucunda topraklama yaparsınız. Kullanacağınız borularda PVC kısmının yer almadığı gibi boruların uzunluğu da 50 cm üstünde olmalıdır.
3-) Şerit elektrod ile yapılan topraklama yöntemi: Bu yöntemin içerisinde iletken bir bakır şerit bulunmaktadır. Eğer şerit yuvarlak olarak seçildiyse bu durumda çapını 8 mm seçmelisiniz. Lama şeklinde seçtiyseniz de bu durumda boyutlarını 25×2 şeklinde almalısınız ve uzunluğu da 20 cm üzerine çıkmalıdır. Yine toprağın elenmiş olmasına dikkat etmeliyiz ve eğer taşlı topraksa da toprağın çimlendirilmiş olması gerekmektedir.
4-) Metal Elektrodlarla topraklama yapmak: Bu yöntemde kullanılan malzeme ise kare kesitli borulardan oluşmaktadır. Boruların kalınlığı 6 mm boyu ise 1,5 m olmalıdır ve boruların arasına mesafe koyarken boruların uzunluğundan daha aralıklı olmalıdır. Yani 1,5 m bir boru kullandığınız takdirde uzunluğunun bu rakamın üstünde olması gerekmektedir.
5-) Kazayağı biçiminde topraklama yapmak: Bu yöntemde öncelikle toprağı kazmanız gerekmektedir. Toprağın 80 cm kadar kazılması ve içerisine iletkenin 3 parça şekilde yerleştirilmesi gerekir. Toprağın kazımı ise yelpaze biçiminde olmalıdır, 3 parça, 3 ayak olarak yerleştirilen iletkenler kazayağını andırdığı için yöntemin adı bu şekilde olmuştur.
6-) Bina ihata elektrodu kullanarak topraklama yapmak: Bu yöntem diğer yöntemlere göre biraz daha uğraştırıcıdır. Bu yöntemde binayı izolasyonu olmayan bir iletkenle sarmalısınız. Ardından binanın etrafını sardığınız iletkenleri (bu iletkenler levha olabilir, çubuk olabilir veya boru olabilir) toprağa gömmelisiniz. Dikkat etmeniz gereken nokta ise elektrodların arasındaki mesafenin 3 m mesafeden az olmamasıdır. Böylece bu yöntemle de topraklama yapabilirsiniz.
Bu yöntemlerden herhangi birisini kullanarak topraklama yapabilirsiniz. En çok bilindik yöntem olan çubuk yöntemini başta ele aldık, bu yöntem dışında da 6 yöntem saydık. Toplamda 7 ayrı yöntemle topraklama yapabilirsiniz.
Priz Nasıl Kontrol Edilir?
Prizi kontrol etmek istiyorsanız bunun için prize baktığınızda 3 nokta görmelisiniz. Bunlar faz, nötr ve topraklama yapabilmek için bağlantı noktaları olacaktır. Prizlerin içerisinde 2 adet delik bulunmaktadır bu deliklerin faz ve nötr kısmı olduğunu söyleyebiliriz. Prizlerin metal kısımları da olmaktadır içerisinde, üst kısımlarında bunu görebilirsiniz. Bu kısım ise toprak bölümü olmaktadır. Böylece prizlerdeki 3 noktayı görebilirsiniz.
Ölçü Aleti ile Topraklama Ölçümü Nasıl Yapılır?
Topraklama ölçümü almak istiyorsanız bu hiç zor değil. Kolay bir şekilde bunu gerçekleştirebilirsiniz. Yapmanız gereken ise şu şekilde, öncelikle kullanacağınız çubukları toprağa gömmelisiniz. Bu çubuklar P ve C çubuklarıdır. P ve C çubuklarını aralarında 5 metrenin üzerinde uzunluk olacak şekilde yerleştirmelisiniz. Aynı zamanda 10 metre aralığını geçmemesine de dikkat edebilirsiniz. Yeşil kabloyu kullanırken bu kabloyu E elektronuna sarı kabloyu kullanırken ise bu kabloyu P elektrotuna takarsınız. Geriye kalan kırmızı kabloyu ise C elektrotuna bağlamanız gerekmektedir. Bütün bunları yaparken unutmamanız gereken bir noktaysa çubukları çaktığınız toprağın nemidir. Bu toprağın nemli olmasına dikkat etmelisiniz. Kısacası ölçü aleti ile topraklama ölçümü nasıl yapılır? Sorusunun cevabı belirli aralıklarda çakılan çubuklar ve doğru elektrotlara bağlanan kablolar ile şeklindedir.
Bununla birlikte daha farklı olan yöntemlerden de bahsedebiliriz. Bunlardan birisi de avometre kullanmaktadır.
1-Avometre ile ölçüm yapmak: Avometre için bir ölçüm cihazı diyebiliriz, bu cihazın kontrol uçlarını prize takılı halde bulunan bir elektronik alete bağlayabilirsiniz. Ölçümü başlattığınız takdirde eğer nötr ile toprak hattı arasında ortaya çıkan fark 0 ile 1 v arasında çıkıyorsa ve fazla nötr arası için 220 v sonucu alıyorsanız durum normaldir.
Bütün bunlarla birlikte birlikte bu yöntemi yapabileceğiniz cihaz dijital bir cihaz ise sizin sadece değerleri girmeniz yeterlidir. Eğer dijital bir cihaz değilse o zaman hassas ayar yapmak gerekir ki bunu eğer profesyonel birisi yapmazsa bu durumda yanlış sonuç alma ihtimaliniz söz konusudur. Bu yüzden bu yöntem kullanılırken dikkat edilmelidir. Anahtarı doğru bir şekilde sabitlemelisiniz ve bununla birlikte komitatör de doğru ayarlanmalıdır. Bunlar yapılmadığı takdirde yanlış sonuç alabilirsiniz.
2-Toprağın direncini ölçmek: Toprağın direncini ölçmek içinse öncelikle anahtarı 2000 Ohm’a getirin. Daha sonraysa 2000 rakamının altına getirerek ölçümü yapmaya devam edeceksiniz. Eğer C elektrotunun direncini ölçülemeyecek boyutlarda görüyorsanız bu sorunu çözmeniz gerekir. Bunun için toprağa su dökebilirsiniz, bu yaptığınız şey ile toprağı nemlendirmiş olacaksınız ve bu sayede sorunu çözebilirsiniz. Ayrıca ölçüm yapılırken çubuklara müdahale etmemeniz, ellememeniz gerekir.
Topraklama Hattı Olmazsa Ne Olur?
Topraklama oldukça önemli konulardan birisidir çünkü kullanılan neredeyse tüm elektrikli aletleri etkiler. Topraklama hattı yoksa kullandığınız elektrikli aletlerin bozulması oldukça olasıdır. Bu durum da sizin için mali bir kayıp ortaya çıkarır. Topraklama yapmak için harcayacağınız maliyet ve emek düşünüldüğünde bu sorun yanında çok daha hafif kalacaktır. Bunun sebebi de tabii ki topraklama olmadan birçok değerli elektrikli cihazınızın bozulma ihtimalidir. Durum sadece bununla da sınırlı değildir. Elektriğin tehlikeli olabileceğini herkes bilir, bu yüzden elektrikle ilgili yaşayacağınız bir sorunda can sağlığınız da tehlikede olacaktır. Bu yüzden topraklama hattı olmazsa ne olur? Sorusunu cevabı hem değerli elektronik aletleriniz yani mallarınız riske girer hem de canınız riske girer.
Topraklama olmadığı için bir cihazınız yanabilir ve bu yangın evinize sıçrayabilir. Bu durum çok daha büyük zararlara sebebiyet verebilir, ayrıca sizi elektrik çarpabilir. Bu durumda da doğrudan can tehlikesi ortaya çıkar. Bununla birlikte özellikle bilgisayar gibi cihazların içerisinde birçok önemli bilgi bulunur. Bu bilgilerin de cihazın bozulması ile ortadan gidebileceği düşünüldüğünde topraklama hattının olmamasının zararları bir hayli fazladır.
